Advertentie
Een Nederlands bedrijf, Toloka, heeft Russische bedrijven NTechLab en Tevian geholpen om hun gezichtsherkenningssoftware te verbeteren. Beide Russische bedrijven vallen onder de EU-sancties, en zouden dus in principe geen zaken mogen doen met EU- en Nederlandse bedrijven. Hoewel Toloka zelf de software niet bouwt, levert het wel click- en crowdworkers die helpen bij het trainen van de software, waardoor de gezichtsherkenning nauwkeuriger wordt. Dit werk wordt uitgevoerd in landen met lage lonen. Dit blijkt uit een onderzoeksrapport van The Bureau of Investigative Journalism (TBIJ), dat in samenwerking met Follow the Money, ZDF en Der Spiegel in Duitsland is uitgevoerd.
Toloka is een dochteronderneming van de Russische zoekmachinegroep Yandex, die ook een vestiging heeft in Zwitserland. NTechLab en Tevian leveren de software voor het Russische gezichtsherkenningssysteem, dat in Moskou wordt gebruikt in combinatie met een van de grootste publieke camerasystemen, met naar schatting 227.000 camera's. Deze systemen worden gebruikt om personen die op lijsten staan op te sporen in de stad en het metronetwerk, en hier melding van te maken, aldus de TBIJ.
Volgens de Russische burgerrechtenorganisatie OVD-info zijn er deze maand 649 mensen gearresteerd na de begrafenis van Navalny, de Russische oppositieleider die al jarenlang gevangen zat dankzij het Kremlin. Van die 649 zijn er 19 mensen opgepakt dankzij deze gezichtsherkenningssystemen. Rusland werkt al enige tijd met gezichtsherkenningssystemen, sinds 2017. Ook tijdens de Covid-19-pandemie, met toen 170.000 camera's, heeft men 200 overtreders van quarantaineregels weten op te pakken in Moskou. De systemen worden dus steeds beter, helaas ook dankzij de hulp van westerse partijen.
TBIJ heeft ontdekt dat Toloka-gigwerkers via YouTube verschillende taken moesten uitvoeren om het systeem te trainen voor bedrijven zoals NTechLab en Tevian. Hoewel de systemen goed werken met mensen met een lichte huidskleur, is men druk bezig met het verbeteren van de software voor donkere huidtinten en verschillende etniciteiten. Er waren taken te vinden waarbij het systeem werd getraind op etniciteit, zoals Afro, Latino en Aziatisch. Meer taken waren ook gericht op het herkennen van de levendigheid van het gezicht, zodat het systeem beter onderscheid kan maken tussen echte personen en deepfakes.
Volgens een EU-diplomaat mogen er geen zaken worden gedaan met bedrijven die onder de sancties vallen. Op het moment dat er een transactie plaatsvindt, zou het geld geblokkeerd moeten worden in de EU-banksystemen. Men vermoedt dat bedrijven zoals Yandex gebruikmaken van de Toloka-zaak in Zwitserland om van daaruit de Nederlandse tak te betalen en zo de EU-sancties te omzeilen. Het bedrijf Yandex zelf valt nog niet onder enige sancties, dus kan redelijk vrij opereren. UBS, JP Morgan Chase en Goldman Sachs hebben hier onderzoek naar gedaan, maar konden niets strafbaars vinden. Daarentegen zijn er wel degelijk sancties opgelegd aan voormalige leiders van het bedrijf, die inmiddels vertrokken zijn. Op navraag bij Toloka blijkt dat het slechts één contract heeft lopen met NTechLab via de Russische tak, Toloka RU LLC, waarvan uit rapporten blijkt dat het ook eigendom is van het Nederlandse bedrijf.